De Verdieping | Studentenpastoraat in beeld (2)

De studenten en de kerken

De universiteit verandert snel. TU Delft groeide van ongeveer 13.000 studenten in 2004 naar 27.000 in 2023. Ook de plaats van de kerken in Nederland is enorm veranderd; daar werd het aantal kerkgangers juist kleiner. De kerken zijn meer op zichzelf gericht geraakt, logisch in tijden van krimp. Wijkgemeenten specialiseren zich, moeten het met minder mensen en voorgangers doen. In Delft zijn de Eglise Wallone, de Remonstranten, Doopsgezinden en Lutheranen allemaal verdwenen.

Nederland is ook diverser geworden en de universiteitsgemeenschap misschien nog wel het meest. Er is meer oog voor diversiteit en eigenheid in culturen, godsdiensten en gender. Momenteel komt ongeveer een kwart van de studenten uit het buitenland en is ruim 30 procent vrouw. De ingrijpendste verandering kwam misschien na de Conventie van Bologna. Hier werden Europese standaards afgesproken, om de wetenschap te bevorderen en studentenuitwisseling te vergemakkelijken. Deed je vroeger een propedeuse, kandidaats en doctoraalexamen, nu halen studenten hun BSA (bindend studieadvies in het eerste jaar), een bachelor en een masterdiploma. Dat is overal in Europa hetzelfde. Bovendien worden alle masteropleidingen ook in het Engels aangeboden, zodat uitwisseling mogelijk is. Wat verder steeds verandert zijn de studievoorwaarden: wel of geen basisbeurs, studielening of rentevrije lening. Er is nu een generatie die met enorme schulden opgezadeld wordt, als ouders niet bijspringen. Lenen is makkelijk, maar als je alles moet lenen, zit je al gauw aan een studieschuld van 50.000 tot 60.000 euro. Dat betekent minder tijd voor persoonlijke ontwikkeling naast je studie.

Jezelf opnieuw uitvinden

Van de studenten heeft nog een hele kleine minderheid een kerkelijke of christelijke achtergrond. Deze studenten zijn vaak (maar niet altijd) te vinden bij de christelijke studentenverenigingen (CSR, CSFR, VGSD (Navigators)) en gaan het liefst naar een traditionele kerkdienst, als ze naar de kerk gaan. Maar desgevraagd weten veel studenten niet meer wat de kerk is, wat pastoraat is, wat een dominee doet, wat theologie is, of wat een pastor kan bijdragen aan hun welzijn. Genoeg te doen, zou je zeggen. Maar soms maakt onbekend onbemind, of gewoon afwezig. Wel is er vaak nieuwsgierigheid: Wie zijn jullie, wat doen jullie? Het studentenpastoraat – als door de kerk gezonden pastorale zorg voor studenten – moest zichzelf hierdoor meerdere keren opnieuw uitvinden. En dat blijft zo. Wat hebben wij studenten te bieden? Wat is onze missie? Onze bijdrage aan de universitaire gemeenschap? Want elke generatie is weer anders.

Nodig: geestelijke zorg

Geestelijk welzijn, aandacht voor zingeving is geen monopolie meer van de kerken en bovendien een wat verwaarloosd terrein. Niet alleen aan de universiteit, ook in de door technologie gedreven wereld. De zoektocht naar eigen identiteit, een gesprek over levensbeschouwing (waar geloof ik nu eigenlijk in), de vraag naar de eigen plek in deze wereld – dat zijn belangrijke gesprekken. Hier hebben we als MoTiv de handen vol aan. Hier komen studenten, als ze MoTiv hebben leren kennen, ook voor terug. Als studentenbestuurders (studentenleiders), of als individu met een (vaak onduidelijke) hulpvraag. Noem het ‘life coaching’. Een luisterend oor, zonder oordeel, zonder diagnose, zonder directe hulp, met oog voor de mens. Waarbij voor God alle mensen gelijk en even belangrijk zijn. Maar: terwijl deze coaching of zorg harder nodig en gewenst is dan ooit, worden de kerken die dit begonnen steeds kleiner. De werelden zijn uit elkaar gegroeid. Het studentenpastoraat heet MoTiv, de blik is verruimd, er is meer levensbeschouwelijke vrijheid, en een vraag-gestuurde benadering. Maar wat de kerken ooit begonnen, verdient zo langzamerhand een bredere basis. Studenten hebben het nodig en verdienen het, met het oog op hun en op onze toekomst: goede geestelijke zorg.

ds. Renske Oldenboom