De Verdieping | Studentenpastoraat in beeld (1)

Studentenpastoraat en de kerken

Het is natuurlijk andersom: de kerken en het studentenpastoraat. Het pastoraat aan studenten is na de oorlog geïnitieerd vanuit de kerken. Vanaf 1979 werd in Delft oecumenisch samengewerkt en samen gekerkt onder de naam Studentenpastoraat Delft en in 2019 is het 40-jarig bestaan gevierd.

 Volgens Bert Klei van dagblad Trouw wisten de kerken zich aanvankelijk met al die studenten geen raad. Daarnaast was er de simpele vraag: hoe bereik je al die studenten? Zo ontstond de discussie: moet er een apart studentenpastoraat komen of horen studenten gewoon in hun eigen wijkkerk te kerken? Langzaam maar zeker werd de vraag beantwoord met: ‘Ja, studenten zijn een aparte groep en er dient een apart studentenpastoraat te komen.’ Het studentenpastoraat staat dus niet los van de kerk en niet los van de plaatselijke gemeente. Nu er steeds mínder studenten kerkelijk verbonden zijn, rijst de vraag: waarom zouden we nog (apart) studentenpastoraat doen, het kost tenslotte geld? En telkens neemt de kerk toch weer de verantwoordelijkheid om, met de middelen die er zijn, studentenpastoraat te initiëren en voort te zetten. Waarom is dat belangrijk?

Verantwoordelijkheid voor jonge generaties

Om te beginnen voelen wij – u en ik, de kerken – ons verantwoordelijk voor de vorming van jonge generaties: in hun levensbeschouwing en identiteit. Hoe we die verantwoordelijkheid vormgeven en invullen is een ander verhaal, maar het is duidelijk dat die verantwoordelijkheid en zorg wordt gevoeld. En wát we ook met of voor de jeugd in allerlei leeftijden organiseren, het wordt gevoed door dat verantwoordelijkheidsgevoel. Overigens zijn wij niet de enigen. Wij delen dit verantwoordelijkheidsgevoel met allerlei mensen en instituten. Het gezegde is immers, dat er een heel dorp nodig is om een kind op te voeden. Wij als kerk willen bijdragen aan een veilige, gezonde, inspirerende en hoopgevende omgeving voor kinderen en jongeren. Niet alleen in, maar ook buiten de (wijk)gemeente.

Wij zijn zelf bewogen mensen

Een ander motief, maar net zo belangrijk: wij zijn mensen, die zijn geraakt, bewogen door ‘het geloof’. Anders waren we niet betrokken bij de kerk. De boodschap van het evangelie is een boodschap die ons raakt en heeft geraakt. De kern van die boodschap is bevrijding van machten die over ons heersen. Een bevrijdende geest. Dat wordt in de universiteitswereld ook zo ontvangen. De extra aandacht voor het welzijn van de studenten en de universitaire gemeenschap, de houding van openheid en ‘even-menselijkheid’ (een term die ik leerde in mijn opleiding pastoraat), de bereidheid te luisteren naar de studenten en niet met allerlei antwoorden te komen – dat alles maakt het studentenpastoraat welkom aan de universiteit. Dat is niet altijd zo geweest.

De kerk wil zich vernieuwen

Het studentenpastoraat is ook een ‘gestalte’ van de kerk, net als de geestelijke verzorging in het ziekenhuis, bij defensie en politie, of in de gevangenis. Het is een misverstand te denken dat de kerk ophoudt bij de organisatie in (wijk)gemeentes en classes etc. Maar dat betekent ook dat er een vernieuwing en impuls van studentenpastoraat (en geestelijke verzorging) mag uitgaan naar andere, misschien meer traditionele ‘gestaltes’. De kerk mag van deze vormen van pastoraat verwachten dat zij zo’n vernieuwende impuls kunnen geven. Zo is het studentenpastoraat apostolair (geeft de kerk een gezicht in de wereld van het hoger onderwijs), oecumenisch, multicultureel, heeft het ervaring met publiciteit, en is het contextueel en vernieuwend in methodes van zoeken naar verdieping in pastorale gesprekken (bron: ‘‘Aanwezig’ in de wereld van het hoger onderwijs’, 2001). In het studentenpastoraat wordt bijvoorbeeld besproken ‘hoe dienstbaar kan wetenschap zijn voor vrede, gerechtigheid, ecologische omstandigheden?’ (Kees Kuijvenhoven, 2001.) Kortom: het studentenpastoraat brengt ook verbindingen tot stand die voor de kerk inspirerend zijn.  

ds. Renske Oldenboom